Als ik vertel over jaloezie, hoe het mijn keel dicht knijpt als ik haar dicht naast hem zie zitten luistert mijn leraar. Hij luistert op precies dezelfde manier als wanneer ik vertel over een vreugdevol moment of als ik vertel over angst en controle. De laatste drie emoties zijn in mijn ogen veel meer geaccepteerd dan jaloezie. Jaloezie, dat hoort niet….

Zijn open luisteren maakt dat het hele verhaal en alle emoties gelijk weer oplossen. Ik zie hoe ik zélf iets maak van jaloezie terwijl het, net als angst en vreugde een emotie is waar een benoeming op zit. Een woord. Het woord heeft betekenis, de emotie niet.

En zo kan het gebeuren dat het hele schouwspel wordt waargenomen. Dat ik met de emotie helemaal niets hoef te doen, maar wat ik doe…. Ik duw ‘m weg. En dan krijgt die emotie zoveel aandacht. De spotlight staat erop met in knipperende letters: “dat mag ik NIET voelen”. En dat is niet handig, want zo is het ooit allemaal begonnen. Dat mag ik niet voelen, dat mag ik zéker niet uiten.

De emotie, met de titel jaloezie, wil gewoon naar buiten. De energie die opgestapeld ligt door 50 jaar niet uiten van pijn en verdriet en nu als vernieuwde editie als jaloezie manifesteert wil gehoord worden. De emotie uiten in een klank van de stem, gewoon op elk moment dat het wil ontstaan.

Ik zie regelmatig dat het moment van onmiddellijk uiten van emotie al voorbij is. Er is dan meestal al een 2^e of 3^e laag ontstaan. Wanneer die niet wordt ingeslikt zijn de onderliggende lagen ook wel helder. Het begint allemaal ergens, ergens waar een gedachte wordt gepakt of weggeduwd. Een emotie wordt weggeslikt of een klank niet wordt geuit.
Gene, weg redeneren, tegen mezelf zeggen dat het wel meevalt. Of zelfs realiseren dat ik het wel zie maakt al dat de onmiddellijkheid voorbij is. Dan doe ik al iets met het gegeven van het moment. Het gaat razendsnel. En ook weer is het zien van het hele schouwspel erg mooi. Het geeft de uitnodiging elke keer weer om een volgend moment wél te reageren vanuit de impuls. Dagelijkse oefening.

En de jaloezie – de emotie waar we dat woord voor bedacht hebben – zal nog wel terugkomen. De situaties die het oproepen ook. Door te schrijven, door te uiten vandaag tegen mijn leraar is er weer beweging gekomen. En tegelijkertijd is er afstand gekomen, ik ben niet jaloers, ik ben….. en de rest verschijnt gewoon en is een prachtig toneelstuk wat beschreven en verteld kan worden.

José Bosma